Bölge Planlama
Şehir ve Bölge Planlaması Ana Bilim Dalı altında bir lisansüstü programı olup,
sadece yüksek lisans düzeyinde eğitim vermektedir.
BÖLGE PLANLAMA YÜKSEK LİSANS PROGRAMI
Amaç: Bölge Planlama Programı, bilgi, beceri ve değer bileşenleri kapsamında; ulusal - evrensel gelişme dinamikleri, planlama süreçpolitikaları, problem çözümü, araştırma yeteneği, veri toplama, sayısal analiz yöntemleri, etkin iletişim, takım çalışması, bilginin sentezi, sosyal adalet, kamu yararı, ekonomik refah, kaynakların etkin kullanımı, doğal-tarihi-kültürel mirasın korunması, katılımcı demokratik gelişim, ideolojilere saygı, mesleki-etik sorumluluk konularında öğrenciye katkıda bulunmayı hedeflemektedir.
Vizyon: Değişen koşullarla rekabet edebilen, uluslar ve disiplinler arası işbirliğine açık, kendi dalındaki diğer programlar arasında saygın ve özgün bir yere sahip, mezunları, yayınları ve araştırmalarındaki kaliteyi sürekli artıran ve ülkeye ve evrensel bilime katkıları her geçen gün artan bir program olmaktır.
Misyon: Disiplinlerarası işbirliğini arttırarak öğrencilere yaratıcı, küresel bakışa ve çevre bilincine sahip, meslek etiğini kavramış, güncel gelişmelere duyarlı, ekip çalışmasına yatkın olma özelliklerini kazandırmaktır.
Programa Kabul Edilen Lisans Bölümleri
Şehir ve Bölge PlanlamasıEkonomi Endüstri Mühendisliği Uluslar arası İlişkiler Kamu Yönetimi SosyolojiCoğrafyaSiyaset BilimleriHukuk
TarihçeBölge Planlama Programı, 1983 yılında kurulan Şehir ve Bölge Planlama Bölümü bünyesinde Şehircilik ve Bölge Planlama Anabilim Dalı ile temellendirilerek 1989 yılında eğitime başlamıştır. Dünyada 1960’lara dayanan Bölge Biliminin gelişimi ve artan önemi yanı sıra, Türkiye’de bölgelerarası gelişmişlik farklarının ortaya çıkardığı bölgesel ölçekte planlama yaklaşımına olan ihtiyaç, bu alanda yüksek lisans eğitimi ile yetişmiş insan gücünün önemini de artırmakta ve programın gerekçesini oluşturmaktadır. Kurucu başkanlığını Prof. Dr. Gündüz Atalık’ın yaptığı programın ilk öğrencileri, bugün Şehir ve Bölge Planlama bölümü ve Bölge Planlama Yüksek Lisans Programının öğretim kadrosunda yer almaktadır. Bir dönem Prof. Dr. Seniha Çelikhan’ın Anabilim Dalı Başkanlığı ve Program Koordinatörlüğünü yürüttüğü programda, bu görev 2000 yılında Prof. Dr. Gülden Erkut’a geçmiştir. Programın eğitime başladığı yıllar, aynı zamanda Regional Science Association International’in Türkiye seksiyonu olan Bölge Bilimi Türk Milli Komitesi Prof. Dr. Gündüz Atalık tarafından İTÜ bünyesinde kurulmuştur. Programın akademik kadrosu, ulusal ve uluslararası bölge bilimi alanında araştırma ve yayın yapmış, toplantılar düzenlemiş ve bu alandaki birikimlerini program eğitimine yansıtmışlardır.
2013 yılından itibaren program koordinatörlüğünü Prof. Dr. Ferhan Gezici Korten yürütmektedir. Yine aynı yıl, Bölge Bilimi Türk Milli Komitesi yeniden yapılandırma çalışmalarına başlanmış ve 2014 yılı içinde Bölge Bilimi Ulusal Kongresinin düzenlenmesine karar verilmiştir. Ayrıca, eski anabilim dalı üyeleri ve Bölge Planlama Yüksek Lisans programı akademik kadrosunun büyük bir bölümünün içinde yer aldığı Bölge Bilimi/Planlama çalışma grubu kurulmuştur.
2001 yılında, Bölge Planlama Yüksek Lisans Programı, yurt dışı örneklerin incelenmesi sonucunda güncel gelişmeleri de göz önüne alarak yeniden oluşturulmuştur. Bu süreçte programın başarısının somut ölçütlerinden önde gelenleri, öğrencilerin lisans mezuniyetlerine göre çeşitliliklerinin artması, ayrıca Türkiye’nin çeşitli üniversitelerinden öğrencilerin programa ilgi göstermeleri, ÖYP ile gelen araştırma görevlilerinin çoğunlukla Bölge Planlama programını tercih etmesi, programda görev alan öğretim üyeleri ve yardımcılarının uluslararası ilişkilerinin gelişmesi ve yayın sayılarının artması olarak sıralanabilir. Ayrıca, Bölge Planlama Yüksek Lisans Programı kapsamında yapılan tezler, sadece Türkiye özelinde yoğunlaşan konular değil, aynı zamanda dünyada Bölge Bilimi ve Bölge Planlama konularının tartışma eksenini oluşturan yeni araştırma konularını da kapsamış, diğer üniversitelerden jürilere katılan öğretim üyelerinin de takdirini kazanmıştır.
Programın yürütülmesinde süreç içerisinde bazı güçlükler de yaşanmamış değildir. Bölge Planlama Yüksek Lisans Programı, uzunca süre Bölge Planlama Anabilim Dalı’nda görevli 3 öğretim üyesi tarafından yürütülmüştür. Bu kısıtlı imkan nedeniyle, bazı derslerin açılmasında güçlükler yaşanmıştır. Dışarıdan destek olması beklenen öğretim üyelerinin de kendi programlarındaki ders yoğunlukları nedeniyle programda dönem dönem aksaklıklar yaşanmıştır. Ancak, 2000’li yılların ortasından itibaren öğretim üyesi sayısı artmış ve program akademik kadrosu sayısal olarak da güçlenmiştir. Mevcut kadro, temel olarak Şehir ve Bölge Planlama bölümünden oluşmaktadır ve programın gerektirdiği çeşitliliği diğer bölüm ve üniversitelerin işbirliği ile sağlamak mümkün olmaktadır.
Araştırma AlanlarıBölge planlama yüksek lisans programı 2001 yılından bu yana belirli dönemlerde değerlendirilmekte ve yenilenmektedir. Temmuz 2001’de hazırlanmış olan İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Şehir ve Bölge Planlaması Anabilim Dalı Bölge Planlama Programı Değerlendirme Raporu ile başlayan yenileme çalışmaları, Haziran 2008’de yeni özgörü ve özgörev tanımları ve amaçların belirlenmesiyle devam etmiş, 2009 yılında mezunlara yönelik bir de araştırma yapılmıştır. 2011’de İTÜ Enstitülerinde yürütülmekte olan lisansüstü eğitim kalitesinin, Bologna Süreci ve çeşitli kuruluşların akreditasyon ölçütleri göz önünde bulundurularak iyileştirilmesi ve yükseltilmesi adına, programın Lisansüstü Eğitim Sürekli Kalite İyileştirme Süreci (LESKİS) Komisyonu tarafından yapılan çalışmalar ile de program yenilenmiştir.
Programın temel araştırma alanları, program öğretim üyelerinin ilgi ve uzmanlık alanları ile oluşmakta ve program eğitimine de yansımaktadır. 2001 yılında yapılan çalışmalar kapsamında, yurtdışındaki Bölge Planlama Yüksek Lisans öğretimi veren üniversitelerin ders programları incelenmiş; bu programların öğretim planında geniş bir seçme ders paketinin yer aldığı ve bu seçme derslerin belli konu gruplarında yoğunlaştığı belirlenmiş, programın ders planı bu doğrultuda oluşturulmuştur.
Buna bağlı olarak programın konu grupları:
Sektörel/Mekansal Konular
Çevre ve Sürdürülebilirlik
Ekonomi-Politika Yönetim
Analiz Yöntemleri’dir.
Bölge Planlama Yüksek Lisans Programı kapsamında verilen dersler de arazi kullanımı; çevre ve sürdürülebilirlik; ekonomik-politik-yönetim ve analiz yöntemleri olmak üzere dört bilgi alanında yoğunlaşmaktadır.
Bu yoğunlaşma alanları ile de ilişkilendirilmek üzere ama daha geniş perspektifte program akademik kadrosunun özellikle bilim alanındaki güncel gelişmeleri de içeren araştırma alanları aşağıda sıralanmaktadır.
Bölgesel kalkınma kuram ve politikaları
Şehirsel ve bölgesel gelişmede kantitatif yöntemler
Ekonomik coğrafya
Bölgesel politikalar/Avrupa Birliği bölgesel politikaları
Sürdürülebilir kalkınma
Sosyal politika/planlama
Kırsal kalkınma
Yönetim- yönetişim
Turizm ve bölgesel gelişme
Sanayi yer seçimi ve politikaları
Ulaşım politikaları ve bölgesel gelişme
Yenilik, yaratıcılık
Afet yönetimi, risk analizi
Stratejik planlama
Başarı DeğerlendirmesiProgramı tamamlamak için toplam 30 kredi dersin tamamlanması, kredisiz seminer dersinden başarılı olunması ve tezin bitirilmesi gerekmektedir. Bölge Planlama Yüksek Lisans Programı %30 İngilizcedir. Bölge Planlama Yüksek Lisans Programında toplam 23 ders bulunmaktadır. Programı tamamlaması için bir öğrencinin toplam 30 İTÜ kredisi – 10 ders alması ve tez çalışmasını tamamlaması gerekmektedir. Aşağıda verilen dönem bazında zorunlu ve seçmeli derslerin de görüldüğü ders programının % 30’u (5 ders) zorunlu ve kredili derslerden oluşmakta ve zorunlu dersleri tamamlayan her öğrenci programın %50’sini tamamlamış olmaktadır. Programın akreditasyon koşulları içerisindeki Avrupa Kredi Transfer Sistemi uyarınca ECTS kredilendirmesi yapılmıştır. Program dersleri, 7.5 ECTS kredisine denk gelmektedir.
MisyonMisyon: “Ülke ve üniversite şartlarını dikkate alıp, disiplinlerarası işbirliğini artırarak öğrencilere yaratıcı, küresel bakışa ve çevre bilincine sahip, meslek etiğini kavramış, güncel gelişmelere duyarlı, ekip çalışmasına yatkın olma özelliklerini kazandırmaktır.”
VizyonVizyon: “Değişen koşullar içinde rekabet edebilen, uluslar ve disiplinler arası işbirliğine açık, kendi dalındaki diğer programlar arasında bölge ölçeğine ilişkin faaliyetleri bilimsel temelde ve uygulama temelinde konvansiyonel fiziksel planlama yaklaşımından farklılaştırarak saygın ve özgün bir yere sahip, mezun, yayın ve araştırma kalitesini sürekli geliştiren, ulusal ve evrensel bilime katkısı her geçen gün artan bir program olmaktır.”
